Βία: Μια ζωώδης έκφραση

....της Βασιλικής Τσιαμήτα

Η βία προέρχεται  από το ρήμα βιάζω, το οποίο σημαίνει «χρησιμοποιώ δύναμη  προκειμένου να πετύχω τους στόχους μου». Από αυτό προκύπτει  ότι η βία είναι η χρήση της σωματικής, πνευματικής ή ψυχολογικής δύναμης για να επιβάλλω στους άλλους τη βούλησή μου. Είναι σύμφυτη με την πορεία του ανθρώπου στη γη. Από τον άνθρωπο των σπηλαίων μέχρι σήμερα, οι άνθρωποι, οι λαοί, τα κράτη θεοποίησαν τη βία. Στη φαντασία των αρχαίων προγόνων μας, η βία προσωποποιείται ως ανώτατη δύναμη. Βία ήταν η κόρη του Πάλλαντα και αδερφή του Ζήλου, της Νίκης και του Κράτους. Στον “Προμηθέα του Δεσμώτη” του Αισχύλου,περιγράφεται χαρακτηριστικά η εικόνα όπου η Βία και το Κράτος είναι οι απεσταλμένοι του Δία που παρακολουθούν το κάρφωμα του Προμηθέα στον Καύκασο.

    

Η βία είναι συνυφασμένη με τον βίο μας. Σύμφωνα με τον Μάρξ αποτελεί κοινωνική αναγκαιότητα. Πόλεμοι , έριδες, διχοστασίες, αντιπαλότητες συνοδεύουν την πορεία του ανθρώπου στον πλανήτη. Ιδιαίτερα η βία σήμερα εκφράζει το πιο σκληρό και αποτρόπαιο πρόσωπό της. Όταν ο πολιτισμός «υποτίθεται» πως κάνει βήματα προόδου, η αφαίρεση της ζωής του συνανθρώπου μάλλον αποδεικνύει πως έχουμε ξαναγυρίσει στη βαρβαρότητα, κατάσταση την οποία πρέπει οπωσδήποτε να ξεπεράσουμε. Ωστόσο, τη βία δεν είναι σωστό να την περιορίσουμε σε εγκληματικές ενέργειες ή σε κάποια φαινόμενα που σχετίζονται με κοινωνικές αναταραχές. Ανέφερα παραπάνω ότι η βία είναι κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Παραδείγματος χάρη, βία εμπεριέχουν όλοι οι  κοινωνικοί αγώνες καθώς και οι εθνικές επαναστάσεις. Είναι γνωστό ότι απέναντι στη βία των καταπιεστών αντιτάσσεται η βία των καταπιεζομένων. Ως Έλληνες μαθαίνουμε, διαβάζοντας την ιστορία μας, ότι  χρησιμοποιήσαμε την βία αρκετές φορές στο παρελθόν είτε για ν' απελευθερωθούμε, είτε για να αντιμετωπίσουμε ξένους εισβολείς, καθώς δεν γινόταν διαφορετικά. Υπάρχουν βεβαίως και μορφές βίας οι οποίες άλλοτε είναι άμεσα αντιληπτές και ορατές και άλλοτε όχι. Τέτοιες μορφές βίας είναι η οικογενειακή βία, η βία στον εργασιακό χώρο, στο σχολείο, η κοινωνική βία, βία μεταξύ φύλων, πολιτική βία κ.τ.λ.

    

Οι συνέπειες της βίας είναι ολέθριες για τον άνθρωπο, αλλά και για τις κοινωνίες. Ευνοείται ο φανατισμός, ο οποίος με τη σειρά του αναπαράγει τη βία, διαταρράσσεται η κοινωνική ηρεμία και γαλήνη, δυναμιτίζεται το ήπιο πολιτικό κλίμα, κλονίζεται η πολιτική ομαλότητα, πλήττεται η δημοκρατία. Η προσωπικότητα του ανθρώπου αλλοιώνεται. Ο ίδιος ο  άνθρωπος αποθηριώνεται, γίνεται βάρβαρος, ευτελίζει και καταρρακώνει την αξιοπρέπειά του.

    

Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ο αγγελόμορφος κόσμος είναι μια ΟΥΤΟΠΙΑ. Η βία απειλεί τα όνειρα μας, καταστρέφει τη ζωή , τον έρωτα, τη χαρά, την επικοινωνία, συντρίβει ανθρώπους, οι οποίοι θέλουν να νιώσουν ολοκληρωμένοι και καταξιωμένοι. Δεν μιλάμε για μια απλώς ζωώδης έκφραση, αλλά ούτε για μια έμφυτη παρόρμηση ή εκδήλωση ένος ενδογενούς ενστίκτου. Η βία είναι έκφραση θηριωδίας (homo homini lupus, δηλαδή ο άνθρωπος είναι για τον άνθρωπο λύκος), αγριότητας, πνευματικής αθλιότητας, ένος ξεπεσμένου πολιτιστικά και κοινωνικά ανθρώπου. Οι θιασώτες της δεν έχουν θέση στον πολιτισμό μας, στην καθημερινότητα μας. Το ειδεχθέστερο έγκλημα είναι να προσπαθεί κανείς να δικαιολογήσει τη βίαιη έκφραση, αφού αυτό θα μας βρεί όλους κάποια στιγμή αντιμέτωπους. Κατά τον Ευάγγελο Παπανούτσο, οι συνέπειες της βίας συγκλονίζουν κοινωνίες και λαούς και οδηγούν στην κυριαρχία του «δικαίου της πυγμής». Στην εποχή μας, η βία είναι ένα νέο κουτί της Πανδώρας, με μια διαφορά: Στο βάθος του κουτιού δεν υπάρχει ζωή, ελπίδα, παρά μονάχα θάνατος. Την αλήθεια αυτή ας την καταλάβουν πρώτα οι ισχυροί της γης!