....του Στράτου Καρακασίδη
Τη δεκαετία του ’30 στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες επικρατούσαν φασιστικά καθεστώτα, μεταξύ άλλων στην Ελλάδα, τη Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γερμανία κ.α. Το ερώτημα που προκύπτει, δεν είναι ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ αυτών των καθεστώτων, αλλά γιατί δεν κατάφερε να λειτουργήσει η φιλελεύθερη Δημοκρατία σε τόσες πολλές χώρες εκείνη την εποχή.
Η απάντηση είναι απλή. Οι δύο πυλώνες της φιλελεύθερης Δημοκρατίας (πολιτική συμμετοχή και κοινωνική ενσωμάτωση) κλονίστηκαν ανεπανόρθωτα λόγω της οικονομικής κρίσης του ’29. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι οι υλικές επιπτώσεις τις κρίσης και σε συνδυασμό με τις λαϊκιστικές κανονιστικές αντιλήψεις περί έθνους και ταυτότητας συμβάλλουν καταλυτικά στην άνοδο και νομιμοποίηση ολοκληρωτικών καθεστώτων.
Η έλξη των μοντέλων του πολιτικού αυταρχισμού και της ισχυρής συγκεντρωτικής εξουσίας, διέπει το κοινωνικό και πολιτικό χώρο και ενδυναμώνεται μέσα στον διάχυτο – και για μεγάλα στρώματα της κοινωνίας δικαιολογημένο - θυμό και πεσιμισμό που γεννά η κρίση αλλά και σε συνδυασμό με παγιωμένες αντιλήψεις για το έθνος και τη κοινωνία.
Φυσικά, δεν κατατάσσω τις τελευταίες αποκλειστικά στο πεδίο της Δεξιάς. Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα η ιδέα ενός «ανάδελφου» και «αγωνιζόμενου» έθνους αποτυπώθηκε σε διαφορετικούς πολιτικούς λόγους ενώ περιβλήθηκε με «Αριστερόστροφα» χαρακτηριστικά, κυρίως στις δύο πρώτες δεκαετίες της Μεταπολίτευσης. Η Ελλάδα που «ανήκει στους Έλληνες» δεν ήταν μόνο η χώρα του «αντί-Αμερικανικού αγώνα» αλλά στο «αντί-Αμερικανικό έθνος» και στην «αντιστασιακή κοινωνία» συγκροτήθηκε σταδιακά η ατζέντα μιας κανονιστικής ελληνικότητας, δομικά «αντινομικής» όχι από την Δεξιά αλλά και με την καταλυτική αρωγή της Αριστεράς.
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι στη σύγχρονη «μιντιακή» πραγματικότητα, η αρνητική διαφήμιση – ακόμη και του ακροδεξιού, φασιστικού λόγου- είναι εν τέλει δι-α-φή-μι-ση! Οι φασιστικές συνθηματολογίες αποκωδικοποιούνται συνδιαλεγόμενες με στείρες αντιλήψεις τις οποίες αναμοχλεύουν διαρκώς. Οι επιστροφές της Ιστορίας ενισχύουν αυτή τη διαδικασία. Η μέχρι πρότινος εμβληματική θέση του ελληνικού ‘’ΟΧΙ’’ στον αγώνα κατά του φασισμού αποσταθεροποιείτε, ενώ ο Ι. Μεταξάς αναδεικνύεται σε κεντρικό πρωταγωνιστή της αντίστασης στη «ξένη επιβουλή». Η εκ των υστέρων «δαιμονοποίηση» του ήδη προβεβλημένου λόγου περισσότερο συμβάλει στη «φετιχοποίησή» του.
Αν «περνάει ο φασισμός» στη χώρα μας σήμερα, θα ήταν ίσως σκόπιμο να επανεξετάσουμε τους τρόπους με τους οποίους οι υλικές επιπτώσεις της κρίσης, οι κανονιστικές αντιλήψεις για την ταυτότητα, οι χλιαρές αντιδράσεις κυρίαρχων πολιτικών χώρων απέναντί του και οι αμφιλεγόμενες μιντιακές κατασκευές, συναρθρώνονται και συμβάλουν εν τέλει στη προβολή και νομιμοποίησή του.
Καρακασίδης Ευστράτιος
Φοιτ. Πολιτικών επιστημών ΑΠΘ
Γραμματέας Ελληνικής Ένωσης φοιτητών Πολιτικών και Οικονομικών επιστημών
Τη δεκαετία του ’30 στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες επικρατούσαν φασιστικά καθεστώτα, μεταξύ άλλων στην Ελλάδα, τη Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γερμανία κ.α. Το ερώτημα που προκύπτει, δεν είναι ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ αυτών των καθεστώτων, αλλά γιατί δεν κατάφερε να λειτουργήσει η φιλελεύθερη Δημοκρατία σε τόσες πολλές χώρες εκείνη την εποχή.
Η απάντηση είναι απλή. Οι δύο πυλώνες της φιλελεύθερης Δημοκρατίας (πολιτική συμμετοχή και κοινωνική ενσωμάτωση) κλονίστηκαν ανεπανόρθωτα λόγω της οικονομικής κρίσης του ’29. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι οι υλικές επιπτώσεις τις κρίσης και σε συνδυασμό με τις λαϊκιστικές κανονιστικές αντιλήψεις περί έθνους και ταυτότητας συμβάλλουν καταλυτικά στην άνοδο και νομιμοποίηση ολοκληρωτικών καθεστώτων.
Η έλξη των μοντέλων του πολιτικού αυταρχισμού και της ισχυρής συγκεντρωτικής εξουσίας, διέπει το κοινωνικό και πολιτικό χώρο και ενδυναμώνεται μέσα στον διάχυτο – και για μεγάλα στρώματα της κοινωνίας δικαιολογημένο - θυμό και πεσιμισμό που γεννά η κρίση αλλά και σε συνδυασμό με παγιωμένες αντιλήψεις για το έθνος και τη κοινωνία.
Φυσικά, δεν κατατάσσω τις τελευταίες αποκλειστικά στο πεδίο της Δεξιάς. Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα η ιδέα ενός «ανάδελφου» και «αγωνιζόμενου» έθνους αποτυπώθηκε σε διαφορετικούς πολιτικούς λόγους ενώ περιβλήθηκε με «Αριστερόστροφα» χαρακτηριστικά, κυρίως στις δύο πρώτες δεκαετίες της Μεταπολίτευσης. Η Ελλάδα που «ανήκει στους Έλληνες» δεν ήταν μόνο η χώρα του «αντί-Αμερικανικού αγώνα» αλλά στο «αντί-Αμερικανικό έθνος» και στην «αντιστασιακή κοινωνία» συγκροτήθηκε σταδιακά η ατζέντα μιας κανονιστικής ελληνικότητας, δομικά «αντινομικής» όχι από την Δεξιά αλλά και με την καταλυτική αρωγή της Αριστεράς.
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι στη σύγχρονη «μιντιακή» πραγματικότητα, η αρνητική διαφήμιση – ακόμη και του ακροδεξιού, φασιστικού λόγου- είναι εν τέλει δι-α-φή-μι-ση! Οι φασιστικές συνθηματολογίες αποκωδικοποιούνται συνδιαλεγόμενες με στείρες αντιλήψεις τις οποίες αναμοχλεύουν διαρκώς. Οι επιστροφές της Ιστορίας ενισχύουν αυτή τη διαδικασία. Η μέχρι πρότινος εμβληματική θέση του ελληνικού ‘’ΟΧΙ’’ στον αγώνα κατά του φασισμού αποσταθεροποιείτε, ενώ ο Ι. Μεταξάς αναδεικνύεται σε κεντρικό πρωταγωνιστή της αντίστασης στη «ξένη επιβουλή». Η εκ των υστέρων «δαιμονοποίηση» του ήδη προβεβλημένου λόγου περισσότερο συμβάλει στη «φετιχοποίησή» του.
Αν «περνάει ο φασισμός» στη χώρα μας σήμερα, θα ήταν ίσως σκόπιμο να επανεξετάσουμε τους τρόπους με τους οποίους οι υλικές επιπτώσεις της κρίσης, οι κανονιστικές αντιλήψεις για την ταυτότητα, οι χλιαρές αντιδράσεις κυρίαρχων πολιτικών χώρων απέναντί του και οι αμφιλεγόμενες μιντιακές κατασκευές, συναρθρώνονται και συμβάλουν εν τέλει στη προβολή και νομιμοποίησή του.
Καρακασίδης Ευστράτιος
Φοιτ. Πολιτικών επιστημών ΑΠΘ
Γραμματέας Ελληνικής Ένωσης φοιτητών Πολιτικών και Οικονομικών επιστημών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου