Η χρονιά της ευφυΐας

.....του Ρίζου Καϊάφα

   Αποκλίνοντας φαινομενικά από τη θεματολογία της στήλης, θα ήθελα σήμερα να μιλήσουμε για ένα σύνθημα. Έναυσμα για αυτή μου τη φαεινή – ευελπιστώ – έμπνευση στάθηκε η ανάγνωση ενός πρόσφατου άρθρου του Σταύρου Θεοδωράκη στο protagon. gr, όπου γινόταν λόγος για την ευφυΐα. Μια ευφυΐα χαραγμένη ως σύνθημα σε κάποιον τοίχο, κάπου στα στενά της πρωτεύουσας.

Οι αναρχικοί είχαν πάντα τα ευρηματικότερα επιγράμματα σ’ αυτόν τον τόπο. Από το βαθιά ειρωνικό αλλά και οικολογικό «το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του» ως το συγκλονιστικά διαχρονικό και επίκαιρο «βασανίζομαι», που κραυγάζουν οι τοίχοι της γειτονίας μου, αυτοί οι τύποι καταφέρνουν πάντα να σκιαγραφούν αλλά και να ανατρέπουν την πραγματικότητα με τρόπο μοναδικό. Όμως η φράση στην οποία αναφερόταν ο κ. Θεοδωράκης ξεπερνούσε κάθε προηγούμενο, αν και απλά μας προέτρεπε «ελευθερώστε την ευφυΐα».

Μπορείτε, αλήθεια, να σκεφτείτε κάτι που να αποτυπώνει καλύτερα τα συναισθήματα και τις σκέψεις των νέων ανθρώπων της χώρας μας στην αυγή του 2012; Που να εκφράζει γλαφυρότερα την αγωνία της επιβίωσης, τα αδιέξοδα της ανεργίας, την απελπισία της νέας μετανάστευσης; Το τέλμα και την ασφυξία που μας απειλούν καθημερινά με πνευματικό θάνατο; Εγώ δεν μπορώ.

Ας απελευθερώσουμε τη φυλακισμένη ευφυΐα μας, λοιπόν. Αυτή που φροντίζουμε να καταπνίξουμε από τα μικρά μας χρόνια με το στείρο εκπαιδευτικό μας σύστημα, τον τραυματικό ψυχαναγκασμό των εξετάσεων και τις αναχρονιστικές έως ανύπαρκτες παιδαγωγικές μας μεθόδους. Αυτή που της γυρνούμε την πλάτη επιδεικτικά στα πανεπιστήμια με την ανυπαρξία των ερευνητικών προγραμμάτων και στην αγορά εργασίας με τη βαθιά μας δυσπιστία για την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Που μια ζωή την προδίδουμε με την αναξιοκρατία και την καταδικάζουμε στη μετριότητα. Που τη λιθοβολούμε νυχθημερόν με όλες αυτές τις τυποποιημένες μιντιακές ανοησίες, τις οποίες βαφτίζουμε πολιτισμό.

Έτσι σφυρηλατούμε τόσα χρόνια τις ίδιες μας τις αλυσίδες. Και σήμερα που χρειαζόμαστε όσο ποτέ άλλοτε νέες λύσεις αδυνατούμε να τις εφεύρουμε. Αυτοί που θα μπορούσαν να το αποτολμήσουν απογοητεύονται και φεύγουν για το εξωτερικό. Κάποιοι θα γυρίσουν κάποτε επιτυχημένοι και ένδοξοι, ως φωτισμένα μυαλά για να βοηθήσουν την πατρίδα να ορθοποδήσει. Για να ολοκληρώσουν στην πραγματικότητα τον φαύλο κύκλο της ελληνικής υπανάπτυξης, που πάντα ξεκινά από τις δικές μας ανεπάρκειες και πάντα καταλήγει στην έξωθεν σωτηρία. Μόνο που αυτή η ξενόφερτη σωτηρία συνεπάγεται τη διαιώνιση της εξάρτησης. Είναι δανεική και πανάκριβη, όπως νομίζω πως όλοι μας έχουμε πια διαπιστώσει.

Ευφυΐα, κατά την ταπεινή μου άποψη, σημαίνει μεταξύ άλλων φαντασία, πρωτοτυπία, δημιουργικότητα. Ελπίζω λοιπόν, έστω για μία και μόνη φορά, να πρωτοτυπήσουμε σώζοντας με τις δικές μας δυνάμεις τους εαυτούς μας και τη χώρα μας.

Καλή και δημιουργική χρονιά σε όλους μας