Εγκλωβισμένοι στα στερεότυπα

....του Ρίζου Καϊάφα

   Ζούμε εγκλωβισμένοι σε έναν τρόπο πολιτικής σκέψης που βρίθει αντιφάσεων και στερεοτύπων. Αποδείχθηκε περίτρανα στις πρόσφατες εκλογές κι επιβεβαιώνεται τις τελευταίες μέρες στις συζητήσεις για τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής, την «ήττα» της Γερμανίας, τη «σωτηρία» της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα βέβαια η Γερμανία έκανε έναν πολύ επωφελή συμβιβασμό, η Ευρώπη κέρδισε μερικούς ακόμα μήνες αγωνίας ενώ η αποσύνδεση τραπεζικού – κρατικού χρέους δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα ισχύσει και στην ελληνική περίπτωση. Όμως αυτά είναι απλώς «ψιλά γράμματα» για την τρέχουσα ποδοσφαιροποιημένη ανάλυση των Μ.Μ.Ε. Όπως και στην πολιτική μας έτσι και στη δημοσιογραφία μας όλα έχουν ένα συνθηματολογικό περιεχόμενο. Εδώ οι μεν εξακολουθούν να μηχανεύονται τρόπους να φορτώσουν στους δε τις ευθύνες για τη διεθνή απουσία και τις αποτυχίες της χώρας, όπως βέβαια και για το εσωτερικό μας κατάντημα.

Έχω γράψει και άλλοτε πως κατά τη γνώμη μου αυτή η συμπεριφορά υποκρύπτει τη βαθιά άρνησή μας μπροστά στην προοπτική και κυρίως την ευθύνη της αλλαγής. Και η άρνηση αυτή εντοπίζεται εξίσου στα αριστερά και τα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Όπως αναφέρεται σ’ ένα πολύ εύστοχο σχόλιο που «αλίευσα» από το διαδίκτυο, η μόνη κοινά αποδεκτή κόκκινη γραμμή της αναδιαπραγμάτευσης αλά ελληνικά είναι η διατήρηση της νοοτροπίας που μας έφθασε ως εδώ. Και για να το πω διαφορετικά, τι θα άλλαζε αν αύριο αποχωρούσαμε από το ευρώ και υποτιμούσαμε σημαντικά τη νέα δραχμή; Αν διατηρούσαμε το κράτος ως έχει, αν αποκαθιστούσαμε μισθούς και συντάξεις, αν καταργούσαμε όλους τους πρόσφατους «μνημονιακούς» νόμους; Τίποτα στην ουσία, χωρίς αυτό να σημαίνει πως οι απαιτήσεις του μνημονίου ήταν σωστές. Απλώς θα παίρναμε μια βιαστική τελευταία ανάσα πριν πνιγούμε οριστικά στα χρέη που εξακολουθεί να παράγει πρωτογενώς η χώρα μας. Κι αυτή τη φορά δίχως τη διέξοδο του δανεισμού και της αναδιαπραγμάτευσης ή τον αποδιοπομπαίο τράγο της τρόικας. Ίσως τότε να συνειδητοποιούσαμε τελικά την αλήθεια.

Δεν είμαι από αυτούς που εύχονται να αφυπνισθούμε με έναν τόσο βίαιο τρόπο γιατί αναλογίζομαι πάντα το δυσβάστακτο κοινωνικό κόστος αυτής της αφύπνισης. Είμαι όμως από αυτούς που πιστεύουν όχι μόνο στην αναγκαιότητα αλλά και τον απόλυτα εφικτό χαρακτήρα των μεγάλων θεσμικών και αναδιαρθρωτικών αλλαγών. Αρκεί να πειστούμε επιτέλους να αλλάξουμε και να σκεφτούμε δημιουργικά. Δεν λύνεις τα προβλήματα ενός δυσλειτουργικού κράτους, για παράδειγμα, αφήνοντας τις δομές του ανέπαφες, όσους εργαζόμενους κι αν βάλεις στην εφεδρεία ή ακόμα κι αν απολύσεις. Απεναντίας το εκσυγχρονίζεις, το εξορθολογείς και προσλαμβάνεις νέους ανθρώπους, φορείς νέων δεξιοτήτων και αντιλήψεων. Δεν αναζωογονείς μια παρηκμασμένη εκπαίδευση τροποποιώντας συνεχώς το εξεταστικό σύστημα αλλά κτίζοντας σύγχρονα σχολεία και πανεπιστήμια, αναβαθμίζοντας την τεχνική εκπαίδευση, δίνοντας πολλές και διαφορετικές διεξόδους στους μαθητές, τους φοιτητές και τους νέους επιστήμονες. Δεν αποκαθιστάς το κύρος ενός απαξιωμένου πολιτικού συστήματος, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο τη δημοκρατική του νομιμοποίηση με μειώσεις του αριθμού των βουλευτών και πλειοψηφικούς εκλογικούς νόμους. Αντιθέτως ανοίγεις το πολιτικό παιχνίδι, κάνεις τους πολίτες συμμέτοχους αλλά και συνυπεύθυνους στην άσκηση της εξουσίας.

Βέβαια για να γίνουν όλα αυτά χρειάζονται χρήματα. Χρήματα που κάποτε είχαμε αλλά δεν διαθέταμε σωστά γιατί προτιμούσαμε την εύκολη λύση της διαιώνισης των παθογενειών του συστήματος. Χρήματα που τώρα δεν έχουμε αλλά μπορούμε πιθανόν να αντλήσουμε από τα αναπτυξιακά κονδύλια. Ας αρχίσουμε εκπονώντας ένα σοβαρό αναπτυξιακό σχέδιο το οποίο θα είναι δύσκολο να απορρίψουν οι εταίροι μας. Αντί να μεμψιμοιρούμε διαρκώς θα μπορούσαμε τουλάχιστον να

προσπαθήσουμε…