Καταρρέοντα έθνη στην Ευρώπη;

....από τον Πριγκηπάκο

 

Την στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές, η Καταλονία εντείνει τις προσπάθειές της προκειμένου να διασφαλίσει ένα δημοψήφισμα που θα της επιτρέψει να αποσχισθεί από την Ισπανία, στην ίδια οικονομικά πολύπαθη χώρα οι Βάσκοι επιθυμούν την αυτονομία τους ενεργότερα από ποτέ. Η Σκοτία συμφώνησε με το Ηνωμένο Βασίλειο για την διεξαγωγή δημοψηφίσματος το 2014 για την ανεξαρτητοποίηση της. Οι Φλαμανδοί Βέλγοι δρομολογούν εδώ και καιρό την απόσχιση τους από τους γαλλόφωνους Βαλόνους και επιπλέον οι Βόρειοι Ιταλοί διεκδικούν την απόσχιση τους από τον Ιταλικό Νότο.

Πληθώρα αντίστοιχων παραδειγμάτων έστω και μικρότερης δυναμικής κατατρέχουν την οικονομικά πολύπαθη Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μία πρώτη ανάγνωση είναι αυτή ακριβώς η οικονομική δυσπραγία που εντείνει τις τάσεις αυτές και ενισχύει τα κινήματα που τις διεκδικούν, αυτό άλλωστε άτυπα εμφανίζεται σαν αιτιολογία από την ίδια την ηγεσία των χωρών και της κοινότητας. Είναι όμως αυτή η μόνη πραγματικότητα;

Οι χώρες της Ευρώπης μεταξύ άλλων, σε μία προσπάθεια αφομοίωσης των εθνικών πληθυσμών που τις αποτελούν προσπάθησαν επιτυχώς μεν συχνά με διφορούμενα μέσα δε, να ενισχύσουν την εθνική τους ταυτότητα στον 19ο και 20ο αιώνα (σα συνέχεια του Γαλλικού έθνους-κράτους που επέφερε η γαλλική επανάσταση) αφομοιώνοντας τους εκάστοτε πληθυσμούς που εδρεύουν εντός της περιφέρειας τους.

Η προσπάθεια συγκερασμού όμως των χωρών αυτών σε μία κοινή ομοσπονδιακού η μη τύπου ένωση πέρα από την οικονομική τους συνεργασία, προϋποθέτει μια κοινού τύπου εθνική ταυτότητα, μία ταυτότητα που αφενός έπρεπε να έχει κάποια ιστορική συνέπεια και συνέχεια και εν πολλοίς εξηγεί και την ένταξη της κατά πολύ αποκλίνουσας και τότε Ελλάδος, στην τότε ΕΟΚ άλλα και αφετέρου μία κοινή Ευρωπαϊκή ταυτότητα που θα υπερκεράσει, αλλά όχι απαλείψει, τις εκάστοτε εθνικές και θα μας θέσει όλους υπό την μεγάλη Ευρωπαϊκή ομπρέλα.

Στο πλαίσιο αυτό δόθηκαν μεγάλες ευκαιρίες ανεξαρτητοποίησης εθνικών ή άλλων μειονοτικών ομάδων με πάμπολλες Ευρωπαϊκές νομοθεσίες, οδηγίες άλλα και την διόλου ευκαταφρόνητη στήριξη κοινοτικών κονδυλίων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι ότι και η ίδια η Ένωση συνήθως δεν αναφέρετε σε χώρες αλλά σε περιφέρειες στις οποίες αποφασίζει να διανέμει τα Ευρωπαϊκά κονδύλια. Η τουλάχιστον το έκανε συστηματικά μέχρι την δική μας εμπλοκή στο οικοδόμημα αυτό, με την λεγόμενη κρίση χρέους που επανέθεσε στο τραπέζι τα διαφορετικά- συγκρουόμενα συμφέροντα των χωρών – μελών.

Στην ουσία είναι η ίδια η Ε.Ε. και οι στοχευμένες πολιτικές της που ενίσχυσε σε μεγάλο βαθμό τις αποσχιστικές αυτές τάσεις που φαίνετε να προβληματίζουν σήμερα τα κράτη μέλη και τους αξιωματούχους τους, σαν αυτές να προέκυψαν εκ παρθενογένεσης. Η ανεπίσημη από επίσημα χείλη, Ευρωπαϊκή απάντηση είναι ότι τα οικονομικά προβλήματα δημιουργούν αυτές τις τάσεις και η ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη θα τις αποδυναμώσει. Θα συμφωνήσω πως η όποια οικονομική κρίση αποτελεί πρόσφορο έδαφος για πάσης φύσεως επαναστατικά, αποσχιστικά και αντικομφορμιστικά κινήματα. Από την Γαλλική , την Αμερικανική και την Ελληνική επανάσταση ως τις χυδαία ακραίες εθνικιστικές ομάδες ωστόσο δεν αποτελεί τη γενεσιουργό τους αιτία.

Από την άλλη με αφήνει έκπληκτο το γεγονός πως είναι δυνατόν να εξωραΐζεται από το τοπίο η ίδια η ευθύνη της ένωσης, εάν φυσικά αποδεχτώ την θέση της και την λογική της και αντιμετωπίσω αυτήν την αποσχιστική τάση ως αρνητικό γεγονός, η οποία για δεκαετίες προσπαθεί να αποδυναμώσει τις εθνικές ταυτότητες εις όφελος της Ευρωπαϊκής. Δεν ξέρω αν πρέπει να θεωρήσω ότι αυτή η τάση εσωτερικής κατάρρευσης των εθνικών κρατών υπήρξε μια μη υπολογισμένη παράπλευρη απώλεια της αναδυόμενης Ευρωπαϊκής ταυτότητας ή μία καλά νουθετημένη απόπειρα για ενίσχυση της αναγκαιότητας της, άλλα και εδραίωση του ρόλου της ίδιας της Ε.Ε αφού κανένας σώφρων πολίτης δεν θα επιθυμεί να ζήσει σε μια πολυδιασπασμένη Ευρωπαϊκή Ήπειρο χωρίς συνδετικούς δεσμούς-θεσμούς, που ιστορικά έχει αποδείξει πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει εμποτισμένη με τυφλό μίσος και μισαλλοδοξία.

Νομίζω ο χρόνος θα δείξει τι από όλα συμβαίνει, παρόλα αυτά μου είναι εμφανές πια ότι αυτή η κρίση μόνο οικονομική δεν είναι, απλά η φαινομενικά ακμάζουσα μέχρι πρότινος οικονομία απάλυνε τις εντάσεις ενός εν πολλοίς σαθρού οικοδομήματος. Φαίνετε ξεκάθαρα πλέον ότι αυτή η Ένωση στην επόμενη της ημέρα δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. Με ότι κακό η καλό μπορεί αυτή η μακρόχρονη νύχτα να μας ξημερώσει. Ως τότε… καλό μας βράδυ.