.....του Νίκου Βράντση
Οι ιδεολογίες είναι κούνιες. Ναι κούνιες είναι. Κούνιες που
τα υλικά τους είναι οι βασικές τους και θεμελιώδεις τους αξίες και αυτή που τις
ωθεί είναι η ιστορική πραγματικότητα. Το χέρι που κινεί τις κούνιες είναι
λοιπόν η ιστορία. Αυτό το χέρι άλλωτε σπρώχνει αυτές τις κούνιες τόσο βάναυσα
που τις διαλύει και άλλωτε τόσο απαλά. Οι κούνιες όμως είναι απαραίτητες για
την παιχνιδιάρα ιστορία, και κούνιες που διαλύθηκαν καλούνται να ξαναφτιαχτούν
γιατί κρίνονται και πάλι ιδανικές. Μια κούνια που διαλύθηκε πριν από περίπου
τέσσερεις δεκαετίες είναι η κούνια της σοσιαλδημοκρατίας , μα τώρα η ιστορία
την αποζητά και πάλι διότι αυτή με τις θεμελιώδεις της αξίες έχει την ικανότητα
να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της ιστορίας.
Από αυτό το πρίσμα θα εξετάσω λοιπόν την
σοσιαλδημοκρατία. Με τον αλληγορικό όρο της κούνιας. Η σοσιαλδημοκρατία είναι
μια κούνια με ιδανικά πολύ εύθραστα. Είναι μια κούνια που τα υλικά της δεν
έχουν κολλήσει τόσο καλά. Καλή ή κακή , η κούνια που τόσο ικανοποίησε την ιστορία μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο, φάνταζε πλέον παλιά και αραχνιασμένη.
Και ήταν όντως παλιά. Και ήταν όντως αραχνιασμένη. Και η ιστορία την βαρέθηκε και την
έσπρωξε τόσο δυνατά που αυτή έχασε τα βασικότερά της θεμελιώδη υλικά.
Η ιστορία δίχως δισταγμό και τύψεις πήγε και κάθισε σε μια κούνια που την ονόμασε νεοφιλελευθερισμό. Μια κούνια που φάνταζε στέρεη και δυνατή, μια κούνια που
προσέφερε σιγουριά και ασφάλεια. Μα η ιστορία δεν ήξερε πως αυτή η κούνια είχε
ένα βασικό υλικό πολύ επικύνδυνο. Μιλούσε με όρους μαθηματικών και στατιστικών
και περιθωριοποιόυσε τον άνθρωπο, αυτονομούσε δημιουργήματα και τους έδινε άλλη
υπόσταση, καθιστώντας τα αυτοσκοπό. Η ιστορία κάθισε στην κούνια και ξεχάστηκε. Ένας συντελεστής ωστόσο
τόσο σημαντικός (ο σημαντικότερος) ήρθε να της το θυμίσει. Ήταν ο συντελεστής της ανθρώπινης συλλογικότητας
και των δικαιωμάτων, οι αλυσίδες κάθε κούνιας.
Η κούνια του νεοφιλελευθερισμού γινόταν χρόνο με τον χρόνο
όλο και πιο βαριά ώσπου οι αλυσίδες λύγισαν και οργισμένες αποφάσισαν να αποδεσμευτούν από το βαρίδιο της κούνιας. Έτσι έσπασαν. Η ιστορία σηκώθηκε,
σκουπίστηκε και αποφάσισε να απευθυνθεί στις αλυσίδες:
- Εντάξει, πείτε μου λοιπόν αλυσίδες τί ζητάτε; Αν δεν θέλετε εσείς εγώ δεν μπορώ να παίξω. Πείτε μου λοιπόν τί ζητάτε;
- Λιγότερο βάρος.
Η ιστορία θυμήθηκε μια σπασμένη κούνια , την σοσιαλδημοκρατία,
πολύ ελαφριά, μα πολύ ευάλωτη. Πήρε λοιπόν τα υλικά που είχαν διαλυθεί και
ξεκίνησε να την φτιάχνει πιο ισχυρή από την προηγούμενη φορά. Έβαλε μέσα έναν
ισχυρό συνδικαλισμό, έβαλε μέσα ανθρώπινα δικαιώματα και μια οικονομία πιο
ανθρώπινη και πιο ελεγχόμενη, έκανε έναν πλούτο πιο ισσοροπημένο και ένα σύστημα πιο οικολογικό, μια συνεργασία υπερεθνικών πολιτικών ενώσεων και αλληλέγγυων συνεργασιών. Και ρώτησε
τις αλυσίδα η ιστορία. Τί λέτε; Ικανοποιημένες..;
Ποιό κομμάτι της ιστορίας μας συντελείται σήμερα;
Εγώ πιστεύω πως είμαστε στην στιγμή που οι αλυσίδες σπάνε και η ιστορία πέφτει από την κούνια του νεοφιλελευθερισμού.
Εγώ πιστεύω πως είμαστε στην στιγμή που οι αλυσίδες σπάνε και η ιστορία πέφτει από την κούνια του νεοφιλελευθερισμού.
"Τι είδους κόσμος είναι αυτός, που εμφανίζεται ως κοινωνία της ελεύθερης επιλογής, αλλά όπου η μόνη διαθέσιμη εναλλακτική λύση στην επιβληθείσα συναίνεση είναι η έκρηξη οργής;"Σλαβόι Ζίζεκ ("Βία")
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυνειδητοποιούμε,ανασυγκροτούμαστε,αναθεωρούμε,διαλογιζόμαστε,διαπληκτιζόμαστε, αναδημιουργούμε, αρνούμενοι το φορτίο του άδειου,από ανθρωπισμό και ισορροπία,ξύλου της νεοφιλελεύθερης κούνιας.
Συνειδητοποιούμε, πώς και η διαχείριση του συστήματος αλλά και το σύστημα το ίδιο έχει πολλές "γκρίζες ζώνες" από όπου πλήττονται ο συνδικαλισμός,τα ανθρώπινα δικαιώματα,το κράτος πρόνοιας,το περιβάλλον,η ανθρωπιά και τα όνειρα μας.
Ανασυγκροτούμαστε, εκμεταλλευόμενοι τις ευκαιρίες που δίνει η κρίση για επανανοηματοδότηση των κοινωνικών μας σχέσεων (ο γείτονας να ξαναγίνει γείτονας), επανενεργοποίηση των συλλογικών χώρων διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων,θωράκιση τους και δημιουργία καινούργιων.
Αναθεωρούμε όλες τις αξίες τις οποίες είχαμε αποδεχθεί ή μας είχαν επιβληθεί μέσω από το σύστημα προπαγάνδας που αναπτύσσει κάθε σύστημα,είτε πολιτικό,είτε οικονομικό για εδραίωση και αυτοάμυνα,οι οποίες αξίες μας οδήγησαν στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο κόσμος σήμερα.Αξίες όπως "το χρήμα πάνω από όλα",η τοποθέτηση των αριθμών σε σειρά προτεραιότητας έναντι των ψυχών,ο υπερκαταναλωτισμός,η υπεραξία,η επιχειρηματική δράση χωρίς όρια και χωρίς έλεγχο,η εκμετάλλευση των αδυνάτων από τα κλάμπ των ισχυρών.
Διαλογιζόμαστε, πάνω στις νέες αξίες που θέλουμε να διαδόσουμε,στις νέες δομές που θέλουμε να εφαρμόσουμε,στην νέα οπτική που θέλουμε να προβάλλουμε.
Διαπληκτιζόμαστε, γιατί ο διαπληκτισμός είναι αναπόσπαστο κομμάτι του διαλογισμού και της συλλογικής δημιουργίας, ώστε το αποτέλεσμα να είναι όσο πιο κοντά στις επιδιώξεις των περισσότερων γίνεται,ώστε να ακουστούν όλες οι απόψεις με ιδιαιτερότητα στις μειοψηφίες,ώστε κανένας να μην εξαιρεθεί.Ώς ομάδα οραματιζόμαστε,ώς ομάδα αποφασίζουμε,ώς ομάδα ενεργούμε.
Αναδημιουργούμε,αναπλάθουμε, ανακατασκευάζουμε, πρωτίστως τον εαυτό μας και ύστερα τις κοινωνίες μας με στόχο ο άνθρωπος να παράγει και να απολαμβάνει αγαθά (φυσικά και πνευματικά),όντας εκπαιδευμένος,πεπαιδευμένος,ασφαλής και ελεύθερος