Η Ώρα των ευθυνών & ο Ντοστογιέφσκι.

....του Κωνσταντίνου Κολοκυθά

Ο πνευματικός κόσμος, το σπουδαιότερο  συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης, αποκηρύσσεται ούτως ή άλλως, ενώ απορρίπτεται με ένα είδος θριάμβου, ακόμη και μίσους. Ο κόσμος έχει προκηρύξει την επικράτηση της ελευθερίας, μα τι βλέπουμε στην ελευθερία αυτή;

Το έχει διατυπώσει ο ποιητής: «Θέλει αρετή και τόλμη η Ελευθερία», και δεν μιλά ο ποιητής για την ελευθερία του τραπεζίτη να μας ορίζει τις ζωές, τοκίζοντας τες ή ακόμα μολύνοντας τες με τοξικά ομόλογα. Οι ώρες που ζύγωσαν και φεύγουν μέχρι εδώ, η εμπειρία μας, άλλα μας ψιθύριζε. Προσωπικά μιλώ για εμένα, χωρίς να αμφιβάλλω ότι δεν καλύπτω και όσους γεννήθηκαν πριν το 2000. Μεγαλώνοντας στην δεκαετία του 90’ άλλα μου ψιθύριζαν οι Μοίρες. Θα σπουδάσεις, θα βρεις δουλειά, θα ονειρεύεσαι ….. Τώρα στα είκοσι, εθισμένος στα «θα» καταλαβαίνω ότι πέρα από την θρησκεία (λατρεμένε μου Μαρξ) όπιο μεθυστικότατο ήταν και το «θα» *1. Το ήπιαμε οι περισσότεροι, πέσαμε στην λούμπα όλοι και τώρα κλαιγόμαστε μισοί-μισοί γιατί αργούμε να βουλιάξουμε. Ένα το κρατούμενο λοιπόν ' όπιο μεθυστικότατο το «θα».

Ο κόσμος βέβαια διατυμπανίζει: «Έχεις επιθυμίες, εκπλήρωσε τες λοιπόν, γιατί έχεις τα ίδια δικαιώματα με τους αρκετά πλούσιους και ισχυρούς. Μην φοβηθείς να τις ικανοποιήσεις, αλλά πολλαπλασίασε τες». Αυτές είναι το σύγχρονο δόγμα του κόσμου.

Σαν κοινωνία, σαν νιάτα, σαν μυαλά(ό,τι θέλετε κρατάτε) εθιστήκαμε στα «θα»…. Μα όφειλε να συμπληρώσει το σκηνικό και ένα ακόμη θα-μπωμα. Αν θα μπορούσα λοιπόν να πω τι μας έφερε σ’ αυτά τα χάλια θα μπορούσα να το ονομάσω «Ιλουστρασιόν» και μόνο. Και βεβαίως το θάμπωμα δεν είναι ούτε Άγιο Πνεύμα ούτε έκλαμψη, είναι απλά μια λαμπερή τύφλωση, αλλά σε καμία περίπτωση φωτοχυσία. Πρότυπο ζωής δηλαδή δεν κάναμε το φώς αλλά το σκοτάδι που επιμελημένα φώτιζαν κρυφοί σκηνοθετικοί φωτισμοί. Αντί λοιπόν να θέλουμε να κάνουμε την ζωή πιο ουσιαστική, με σωστούς φίλους, έρωτες αλλά και αξιοπρέπεια(πρώτα απ’ όλα απέναντι σε εμάς τους ίδιους) καταλήξαμε να πιστεύουμε ότι η ζωή αντιστοιχεί σε ψεύτικα χαμόγελα(προσωπεία αντιπροσωπευτικά της μάζας), σε αναλώσιμα Telemarketing και σε λογισμικά που παραπλανούν την μοναξιά μας. Εύγε, τα καταφέραμε ~ μας φοβηθήκαμε τελικά, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που μας αγνοούμε μήπως και μας ξεχάσουμε! Αυτό είναι όντως λαμπερή τύφλωση ' δύο τα κρατούμενα.

«Δεν φοβόμαστε ιδιαίτερα» είπε «όλους αυτούς τους σοσιαλιστές, αναρχικούς, ανυπόταχτους και επαναστάτες' τους παρακολουθούμε και ξέρουμε όλες τους κινήσεις. Υπάρχουν βέβαια μεταξύ τους και λίγοι ιδιαίτεροι άνθρωποι, που πιστεύουν στον Θεό και είναι χριστιανοί, αλλά και σοσιαλιστές ταυτόχρονα. Στην ουσία αυτοί είναι οι άνθρωποι που φοβόμαστε περισσότερο. Είναι πράγματι φοβεροί άνθρωποι! Τον σοσιαλιστή που είναι χριστιανός πρέπει να τον φοβάσαι περισσότερο από έναν σοσιαλιστή άθεο.»

Τρίτο και σημαντικότερο (κρατούμενο) φίλοι μου, χάσαμε την πίστη μας σε οτιδήποτε ανώτερο και υψηλότερο. Και δεν θα καταφύγω στην ηθικολογία, μα καθόλου όμως! Άλλωστε πολύ πιο πριν από εμένα ορίστηκε η πίστη άρτια. Για εμένα προσωπικά συμπυκνώνεται στις εξής φράσεις: «Δεν υπάρχει πίστη χωρίς δράση» (Επιστολή Ιακώβου) και «Όλοι όσοι πίστεψαν είχαν μια καρδιά και μια ψυχή» (Πράξεις Αποστόλων). Για κάποιους βέβαια τα παραπάνω μπορεί να φαίνονται είτε καλοστημένα ψέματα ή ωραίες ουτοπίες, σας καλύπτει όμως ο Καζαντζάκης απερίγραπτα και δεν μπορείτε να το αρνηθείτε: «Χίμαιρα δεν υπάρχει. Όταν η καρδιά του ανθρώπου αγαπά και εμπιστεύεται, προκύπτει μόνο αγάπη, εμπιστοσύνη και γόνιμο έργο». Βέβαια το πώς φτάνεις εκεί, είναι μια μεγάλη κουβέντα, ωστόσο δεν είναι κάτι ακατόρθωτο, αν όντως το θες.


Ποιες είναι φίλοι μου λοιπόν οι λύσεις μας τώρα που ίσως και να ξεκαθαρίστηκαν δυο-τρείς ευθύνες μας; Μήπως τελικά δεν είμαστε και τόσο άμοιροι ευθυνών;

Υποκειμενικά πάντα και με μια δόση «αλγεβρικής οικονομίας» έδωσα την προσωπική μου θέση ως προς τα αίτια της κοινωνικής μας κατάντιας, που μας έφερε και σε οικονομική και σε πολιτική παρακμή. Ωστόσο δεν αφήνω αμέτοχο και το κοινωνικοπολιτικό σύστημα(καπιταλισμός) μέσα στο οποίο καλλιεργήθηκε, αυτό το ζήτημα όμως είναι μια άλλη μεγάλη κουβέντα.



*Τα παρεμβαλλόμενα χωρία είναι από το έργο του Φ. Ντοστογιέφσκι: «Αδερφοί Καραμαζόφ» (από τα πάρα πολύ αγαπημένα μου).

*1 Εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι (μιας και το «κωλοτούμπας» φοριέται πολύ τελευταία). Πιστεύω πολύ αλλά είμαι ενάντια στην οργανωμένη θρησκεία.