Η ιστορία ενός γκαντέμη

….του Νίκου Βράντση

Aυτό το πρώτο κείμενο για τη νέα χρονιά δεν είναι παρά μια σύντομη περίληψη της ζωής ενός τύπου που λεγόταν Τζιορόλαμε Καρντάνο. Όπως μπορείτε να καταλάβετε από το όνομα, ο Τζιορόλαμο ήταν Ιταλός και μάλιστα γεννήθηκε στην Πάβια το 1501. Τί το τόσο σημαντικό έχει κάνει όμως, ο Ιταλός κύριος , ώστε να αξίζει να γραφτεί ένα κείμενο γι’ αυτόν; Ο κόσμος των αριθμών, βεβαίως, θα απαντήσει πως ήταν ένας από τους σπουδαιότερους μαθηματικούς όλων των εποχών. Δεδομένης όμως της κακής μου σχέσης με τα μαθηματικά δεν είναι αυτό που με τράβηξε στο Τζιορόλαμο. Αντίθετα το κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή  την κακή τύχη που τον συνόδευε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ας πούμε πως ο Ιταλός μαθηματικός δεν ήταν δα και τόσο τυχερός.

Τα βάσανά του ξεκινούν από νωρίς. Ο Καρντάνο στον πρώτο μήνα της ζωής του παθαίνει ευλογιά, ωστόσο θεραπεύεται με λουτρά σε ξίδι. Σε ηλικία οκτώ ετών έπαθε δυσεντερία, ενώ λίγο αργότερα, στα εννιά του χρόνια έπεσε από μια σκάλα. Δυστυχώς, όταν έπεφτε, κρατούσε ένα αρκετά βαρύ σφυρί, το οποίο γλίστρησε από τα χέρια του, και τον χτύπησε στο μέτωπο προσφέροντάς του ένα πολύ βαθύ τραύμα. Όμως ο Τζιορόλαμο δεν το έβαλε κάτω. Ήταν αποφασισμένος να πάθει και άλλα. Λίγο μετά, την ώρα που καθόταν αμέριμνος στο πεζούλι μιας πόρτας, μια πέτρα ξεκόλλησε από την σκεπή και καρφώθηκε στο κρανίο του. Καταλαβαίνετε λοιπόν πως ο Τζιορόλαμο δεν θα ήταν ο πρώτος άνθρωπος που θα παίρνατε μαζί σας, όταν θα αποφασίζατε να δοκιμάσετε την τύχη σας. Στα δεκαοκτώ του έπαθε πανούκλα. Σε ένα ταξίδι του στην Μπολώνια έσπασε το δάκτυλο του δεξιού του χεριού. Τον δάγκωσε δυο φορές σκύλος, ενώ κόντεψε να πνιγεί επίσης δυο φορές. Τη μια στη Βενετία και την άλλη στη λίμνη Γκάρντα. Λίγο μετά την ενηλικίωση του ανακάλυψε πως ήταν ανίκανος, αλλά θεραπεύτηκε, αντίθετα από τη συχνοουρία και τις αιμορροΐδες που τον βασάνιζαν για ολόκληρη τη ζωή του.

Ο Καρντάνο είχε δυο υιούς και μια κόρη. Η κόρη παραδόξως κατάφερε να τα πάει καλά στη ζωή της. Και μετά μας λένε να μη πιστεύουμε στα θαύματα. Οι υιοί του πάλι δεν μπορούμε να πούμε πως τα πήγαν και τόσο καλά. Ο μεγάλος, ο Τζιοβάνι στα τέσσερά του έχασε την ακοή του δεξιού του αυτιού, παρ' όλα αυτά έγινε ένας εξαίρετος μουσικός και γιατρός σαν τον πατέρα του. Μα δεν κατάφερε ποτέ να ικανοποιήσει την σύζυγό του στο κρεβάτι τους, και έτσι αυτή τον απατούσε συστηματικά. Μέχρι που μια μέρα ο Τζιοβάνι, της τοποθέτησε δηλητήριο, που ήταν πολύ της μόδας τότε, σε ένα γλυκάκι και τη δολοφόνησε. Καταδικάστηκε σε θάνατο και αποκεφαλίστηκε λίγο αργότερα στα 26 του. Τέλος ιστορίας.

Ο άλλος γιος του Καρντάνο ήταν ο Άλντο. Ένας ατίθασος, βίαιος νέος. Έκλεβε, χτυπούσε, έβριζε . Ο πατέρας του τον αποκλήρωσε. Θολωμένος από τη συμπεριφορά του μπαμπά, με τη βοήθεια ενός συμφοιτητή του, διέρρηξε το σπίτι του και έκλεψε όλο το χρυσάφι από το χρηματοκιβώτιο. Συνελήφθη, δικάστηκε και εξορίστηκε. Τον πατέρα του όμως τον εκδικήθηκε. Από τα καταναγκαστικά έργα στα οποία τον είχαν στείλει, μήνυσε στην Ιερά Εξέταση τα πειραματικά τερτίπια του μπαμπά. Και έτσι ο μαθηματικός μας βρέθηκε να απολογείται και να αποκηρύττει τις θεωρίες του, μπροστά στους Ιεροεξεταστές που αντί για ξύλα για να συντηρήσουν τις φωτιές της εποχής, έκαιγαν ανθρώπους, με ιδιαίτερη προτίμηση στους επιστήμονες και τα θηλυκά.

Αλλά τρωγόταν να τα πάθει και ο Τζιορόλαμο, εδώ που τα λέμε. Χαρτοπαίκτης στη ζωή του, χαρτοπαίκτης και στην θεωρία του. Εκτός από γιατρός και μαθηματικός το έπαιξε και αστρολόγος. Στη διάρκεια ενός ταξιδιού του στο Εδιμβούργο, πέρασε από το Λονδίνο όπου και έβγαλε το ωροσκόπιο του Εδουάρδου ΣΤ’, υιού του Ερίκου Η’. Ο Καρντάνο προέβλεψε υγεία και μακροημέρευση. Ο διάδοχος του θρόνου ήταν τόσο χαρούμενος με την είδηση του αστρολόγου, πως θα ζούσε για πολλά χρόνια. Όταν επέστρεψε στην Ιταλία ο Καρντάνο έμαθε το νέο. Ο διάδοχος είχε πεθάνει. Η είδηση τον έκανε ρόμπα σε όλους τους συντοπίτες του, αλλά ο μαθηματικός μας μυαλό δεν έβαλε. Ήθελε να βγάλει και το ωροσκόπιο του Ιησού Χριστού. Ε, είναι να μην τον κάψουν στην πυρά; Παρ’ όλο που αποκήρυξε τις προφητείες του, η περιπέτειά αυτή του στέρησε την έδρα του στο Πανεπιστήμιο.

Ο Καρντάνο στην αυτοβιογραφία του – την πρώτη που γράφηκε ποτέ- αναφέρει πως σκέφτηκε πολλές φορές να βάλει τέλος στη ζωή του. Και δεν τον παρεξηγώ.

Παρ’ όλες τις δοκιμασίες του όμως κατάφερε και έγινε ένας σπουδαίος γιατρός και έμεινε στην ιστορία ως ένας εκ των σημαντικότερων μαθηματικών. Από αυτόν και το Ars Magna του έμαθε η ανθρωπότητα πώς να λύνει εξισώσεις τρίτου βαθμού με ριζικά. Κατάφερε να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες της ζωής του και να δικαιωθεί.

Αυτή λοιπόν ήταν η ιστορία του σπουδαίου μαθηματικού. Και αναρωτιέμαι εγώ τώρα. Εδώ τα κατάφερε αυτός, που πρέπει να είχε σπάσει καθρέπτες και καθρέπτες, να είχε περάσει κάτω από όλες τις σκαλωσιές της Ιταλίας, να έβλεπε καθημερινά μαύρες γάτες να του νιαουρίζουν κάτω από τις μαύρες ομπρέλες που άνοιγε μέσα στο σπίτι του. Δεν θα τα καταφέρουμε εμείς;

Το 2013 θα είναι εκπληκτικό. Έχει άλλωστε όλα τα φόντα για να είναι. Ένα 2013 λοιπόν γεμάτο τύχη, γνώση, δημιουργία και λιγότερες προλήψεις.