«Your Excellency, you have the floor», Δικαίωμα στην ισηγορία

.....της Αντωνίας Μαρκοβίτη

Κατά το άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του 1948, «Όλοι έχουν το δικαίωμα της ελευθερίας γνώμης και έκφρασης και το δικαίωμα στην αναζήτηση, διάδοση και λήψη πληροφοριών» . Την εφαρμογή της ρύθμισης αυτής διαπίστωσα ιδίοις όμμασι και ιδίοις ωσί κατά την αποστολή μας, ως πληρεξούσιοι της ELSA (European Law Students’ Association), στα γραφεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη. Συγκεκριμένα, εκείνο το διάστημα πραγματοποιούταν η 22η Σύνοδος του Συμβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, οργάνου του Οργανισμού.

Οπωσδήποτε είναι ευρέως αποδεκτή η ύψιστη σημασία των διαπραγματευόμενων θεμάτων από το Συμβούλιο, τα οποία αφορούν την καταπάτηση, την προάσπιση, την ενίσχυση, τη διάδοση και δη την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιών, που διαρκώς διέρχονται σε κρίση. Εξ ου, άλλωστε, και η καταβολή αξιοσημείωτου ζήλου για την προστασία αυτών.

Όντας, λοιπόν, ένας διεθνής και ισχυρός θεσμός, ο ΟΗΕ εκπέμπει αξιοζήλευτο κύρος, ενώ αδιαμφισβήτητες ως επί το πλείστον καθίστανται και οι αποφάσεις του. Αρχικά, βρισκόμενη σ’ αυτό το κτίριο των 2.500 γραφείων και αιθουσών, καθώς και των χιλιάδων κόσμου που φιλοξενούνται καθημερινά απ’ όλη την Οικουμένη, περίμενα να αντικρύσω κάτι αντίστοιχου βεληνεκούς: ένα διακρατικό διάλογο, έναν εποικοδομητικό, εξευγενισμένο – προφανώς -, προφορικό διαπληκτισμό μεταξύ των διπλωματικών αποστολών των χωρών, ο οποίος, τελικά, θα απέδιδε λύσεις.

Ειλικρινά, στην αρχή, απογοητεύτηκα. Καθεμία χώρα απλώς προέβαινε σε ανάγνωση των θέσεων της, οι οποίες, παρεμπιπτόντως, δε διέφεραν μεταξύ τους. Ας μου επιτραπεί∙ εξαιρετικώς ‘υποκριτικό’ κλίμα. Το τοπίο διαφοροποιούταν, κατά κάποιον τρόπο, με τις ερωτήσεις και δηλώσεις των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ). Ώσπου, μια διατύπωση εκπροσώπου ενός ΜΚΟ τάραξε τα γαλήνια αλλά στάσιμα νερά της αίθουσας ΧΧ με την περίφημα περίτεχνη οροφή∙ η Κούβα ενοχλήθηκε και ζήτησε παύση της ομιλήτριας του θεωρητικά υποδεέστερου ΜΚΟ. Ωστόσο, το αίτημα της Κούβας απορρίφθηκε από το Προεδρείο και η εκπρόσωπος ολοκλήρωσε τη θέση της, έχοντας θέσει σε εφαρμογή το προαναφερθέν δικαίωμα στην ελεύθερη γνώμη.

Το συμβάν, θεωρώ, ήταν αρκετό, ούτως ώστε να ανυψώσει στην εκτίμηση μου τη σπουδαιότητα του Οργανισμού. Η Σύνοδος για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ετήσια με διάρκεια ενός μήνα. Αναντίλεκτα, αποφάσεις για προβλήματα, που καθημερινώς προκύπτουν, λαμβάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, έπειτα από εξειδικευμένες διαβουλεύσεις. Εντούτοις, αυτό που είναι επιτακτικό να υπογραμμιστεί είναι ο συμβολικός χαρακτήρας της λειτουργίας του ΟΗΕ. Όλες οι χώρες έχουν ουσιαστικά και τυπικά δικαίωμα στη διατύπωση της θέσης τους και στη συλλογική λήψη αποφάσεων. Ανεξάρτητα, επομένως, από τις εκάστοτε κρατικές συνθήκες, τον πληθυσμό και τη γεωγραφική έκταση, καθώς και την οικονομική ισχύ όλα τα κράτη αντιμετωπίζονται ισάξια, γεγονός που είναι αναγκαίο να αποτελεί πρότυπο και για τις διαπροσωπικές μας σχέσεις είτε με ομοεθνείς είτε με αλλοεθνείς, δεδομένων, κυρίως, των σύγχρονων ανθρωπιστικών κρίσεων.

Ένα είχα, συνεπώς, τη δυνατότητα να εκφράσω εν ολίγοις τους λόγους για τους οποίους ο καθένας θα έπρεπε να αναζητήσει μια ανάλογη ευκαιρία, ώστε να έλθει σε επαφή με το θεσμό, εκτός της προαναφερθείσας αναγνώρισης της θεσμικής σημασίας, όπως και της σπουδαιότητας της γνωριμίας των νέων και δη των νομικών – πολλοί από τους οποίους θα ασχοληθούν επαγγελματικά στον τομέα αυτό – θα επεσήμανα την αξιολάτρευτη, κατά τη γνώμη μου, ποικιλομορφία των ανθρώπων στο χώρο. Η ιδανικότερη ευκαιρία να συναναστραφείς με ανθρώπους όλων των χωρών και να συνδιαλεχθείς σε τόσες γλώσσες πάνω σε ένα τόσο θεμελιώδες ζήτημα: αυτό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων –και όχι μόνο. Συνειρμικά, επομένως, με την ELSA Day της 20ης Μαρτίου, αρμόζει το σύνθημα αυτής «All different, all together».