....του Δημήτρη Τσουκαλά
Καλωσορίζοντας την δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, η κοινωνία της γνώσης και των πληροφοριών καλείται να αντιμετωπίσει διάφορα ζητήματα ασφάλειας και ευημερίας. Ο J.J Mearsheimer, καθηγητής του πανεπιστημίου του Σικάγου, υποστηρίζει μια άποψη που σημειώθηκε στις πρώτες 3 σειρές αυτού του άρθρου. Ωστόσο η πραγματικότητα φαίνεται να είναι διαφορετική.
1. Επικεντρώνεται στην αναγνώριση και χρήση των δυνατοτήτων των κρατών μελών σε σχέση με τις δυνατότητες και παροχές του ΝΑΤΟ. Αυτό σαφώς σημαίνει και εξειδίκευση στους τομείς όπου το κάθε κράτος μπορεί να συμβάλλει.
2. Επικεντρώνεται στην συνεργασία και με άλλους εταίρους (εκτός του ΝΑΤΟ) όπως Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ιράκ, Ιαπωνία, Καζακστάν, Πακιστάν, Δημοκρατία της Κορέας, Ρωσία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν.
3. Επικεντρώνεται στην δημιουργία πιο ικανών στρατιωτικών σωμάτων, μέσω του προγράμματος “NATO Forces 2020” ενώ επιδιώκεται η χρήση πιο αποδοτικών οπλικών συστημάτων άμυνας.
Όμως τι οδήγησε στην υιοθέτηση του Στρατηγικού Πλάνου Smart Defense;
«Είναι ανησυχητικό που μόνο 3 στο σύνολο κράτη μέλη του ΝΑΤΟ ξεπερνούν τον στόχο όσον αφορά τις παροχές για την ενίσχυση της άμυνας που κυμαίνεται στο 2%...υπονομεύετε η αρχή της σταθερότητας του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ έχει να κάνει με μοίρασμα. Οι Σύμμαχοι μοιράζονται το ρίσκο και τις ευθύνες όπως επίσης και τα προτερήματα ασφάλειας.»1
Ανησυχητικές ήταν επίσης και οι δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα για το δίλημμα ασφαλείας που διακυβεύει το μέλλον του κόσμου μας:
«Μέχρι το 2015, η Κίνα θα έχει ξεπεράσει τους 8 μεγάλους συμμάχους του ΝΑΤΟ αθροιστικά. Η Ρωσία επίσης σκοπεύει να διπλασιάσει τα κονδύλια στην άμυνα από 3% σε 6% του ΑΕΠ της εντός των επομένων 10 χρόνων αυτό σαφώς μπορεί να μην είναι μια άμεση απειλή αλλά σίγουρα οι Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα αντικρίσουν αυτές τις αλλαγές αν δεν ενισχύσουν τις επενδύσεις τους στην άμυνα»2
Η αναφορά αυτή σκοπό έχει να τονίσει την ανάγκη που έχουν τα κράτη στο να ευθυγραμμίσουν τις πολιτικές τους προς τους στόχους του ΝΑΤΟ για μια Έξυπνη Άμυνα πριν αντικρύσουν τις συνέπειες ενός νέου διλήμματος ασφάλειας. Και οι δύο παραπάνω αναφορές του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, επισημάνουν την ανάγκη υιοθέτησης μιας στρατηγικής η οποία ουσιαστικά μπορεί να ονομαστεί ως κούρσα εξοπλισμού αμυντικής λογικής.
Η αποστολή στην Λιβύη απέδειξε ότι το ΝΑΤΟ έχει την ανάγκη κατοχής ισχυρής ναυτικής και αεροπορικής δύναμης, καθώς επίσης και τακτικού στρατού ο οποίος θα εξελίσσεται γρήγορα στο πεδίο της μάχης. Όσον αφορά τα μικρότερα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο. Επομένως δημιουργήθηκαν συστάδες μικρότερων κρατών, όπου θα συγκεντρώνονται οι διάφορες παροχές τους ανάλογα με τις δυνατότητές υπό την θεωρητική πλαισίωση της Έξυπνης Άμυνας (Smart Defense). Σημαντική είναι και η παρότρυνση των ισχυρότερων κρατών προς τα λιγότερο ισχυρά κράτη να υιοθετήσουν λογική ενίσχυσης του φορτίου ισχύος μέσω της επένδυσης στις αμυντικές δαπάνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που παροτρύνουν το Ηνωμένο Βασίλειο στο να αποκτήσει ακόμα ένα αεροπλανοφόρο προς όφελος του ΝΑΤΟ.
Τέλος, τα αμυντικά συστήματα Iron Dome που χρησιμοποιούνται στο Ισραήλ έχουν γίνει επίκεντρο συζήτησης στο ΝΑΤΟ. Σκέπτονται να τα εγκαταστήσουν σε Ιράκ και Αφγανιστάν λαμβάνοντας υπόψη τόσο το πλεονέκτημα κόστους σε σχέση με τους Patriot (50 εκατομμύρια έναντι 170 εκατομμύρια) όσο και το πλεονέκτημα οφέλους (ποσοστό επιτυχίας 87% έναντι 70%).
Είναι φανερό ότι το ΝΑΤΟ εξελίσσεται. Προσπαθεί να προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας. Η οικονομική συρρίκνωση των διαφόρων κρατών οδηγεί σε εναλλακτικές μορφές στρατηγικών άμυνας και ασφάλειας. Σταθμίζοντας τις σχέσεις κόστους-οφέλους, υπό το πρίσμα της συνεργασίας των κρατών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και δια μέσω του αποτελεσματικού σχεδιασμού και εφαρμογής ενεργειών, επιδιώκεται η μεγιστοποίηση της ασφάλειας και η ανάδειξη του φορτίου ισχύος των οντοτήτων του ΝΑΤΟ.
1. Σύνοδος του Σικάγου- Μάιος του 2012 – Anders Fogh Rasmussen.
2. Σύνοδος του Σικάγου- Μάιος του 2012 – Anders Fogh Rasmussen.
“ Το ΝΑΤΟ δεν φαίνεται να έχει μέλλον, λόγω της παγκόσμιας κατάστασης που θα μειώσει την ισχύ της συνθήκης του Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή και στην Ασία”
John J. Mearsheimer
John J. Mearsheimer
Καλωσορίζοντας την δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, η κοινωνία της γνώσης και των πληροφοριών καλείται να αντιμετωπίσει διάφορα ζητήματα ασφάλειας και ευημερίας. Ο J.J Mearsheimer, καθηγητής του πανεπιστημίου του Σικάγου, υποστηρίζει μια άποψη που σημειώθηκε στις πρώτες 3 σειρές αυτού του άρθρου. Ωστόσο η πραγματικότητα φαίνεται να είναι διαφορετική.
Διανύουμε μια εποχή όπου το οργανωμένο έγκλημα και τα διλήμματα ασφάλειας απειλούν την σταθερότητα του συστήματος. Η ισορροπία του συστήματος ταλαντεύεται και μπορεί με λάθος χειρισμούς να οδηγήσει σε συγκρουσιακές καταστάσεις ή στην χειρότερη περίπτωση, σε πόλεμο. Τέλος η οικονομική αστάθεια, οδηγεί σε αβεβαιότητα και σε υιοθέτηση μιας αρνητικής στάσης απέναντι στην ενίσχυση των αμυντικών δαπανών. Ερωτήματα όπως: τι ποσό θα πρέπει να δαπανηθεί για την άμυνα; Τι είδους εξοπλισμό και στρατηγική θα πρέπει να έχει το κάθε κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ και ποια μπορεί να είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για την καταπολέμηση των διαφόρων ζητημάτων ασφάλειας, είναι μερικά από τα ερωτήματα που γεννιούνται. Το ΝΑΤΟ εξελίσσεται σε μια διαφορετική συμμαχία και το παρόν άρθρο εξετάζει την εξέλιξή του αυτή. Αυτή η εξέλιξη μεταφράζεται ως «H Έξυπνη Άμυνα Smart Defense».
Η στρατηγική Smart Defense επικεντρώνεται στην ορθολογική ευθυγράμμιση των δυνατοτήτων των κρατών σε σχέση με αυτών του ΝΑΤΟ. Οι τομείς στους οποίους επικεντρώνεται η στρατηγική αυτή είναι: Βαλλιστική άμυνα πυραύλων, πληροφορίες, επιτήρηση και αναγνώριση, συντήρηση και ετοιμότητα, εκπαίδευση και προετοιμασία, αποτελεσματική συμπλοκή και προστασία στρατευμάτων και εξοπλισμού. Οι ενέργειες που κάνει το ΝΑΤΟ μέσω του προγράμματος Smart Defense είναι οι ακόλουθες:
1. Επικεντρώνεται στην αναγνώριση και χρήση των δυνατοτήτων των κρατών μελών σε σχέση με τις δυνατότητες και παροχές του ΝΑΤΟ. Αυτό σαφώς σημαίνει και εξειδίκευση στους τομείς όπου το κάθε κράτος μπορεί να συμβάλλει.
2. Επικεντρώνεται στην συνεργασία και με άλλους εταίρους (εκτός του ΝΑΤΟ) όπως Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ιράκ, Ιαπωνία, Καζακστάν, Πακιστάν, Δημοκρατία της Κορέας, Ρωσία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν.
3. Επικεντρώνεται στην δημιουργία πιο ικανών στρατιωτικών σωμάτων, μέσω του προγράμματος “NATO Forces 2020” ενώ επιδιώκεται η χρήση πιο αποδοτικών οπλικών συστημάτων άμυνας.
Όμως τι οδήγησε στην υιοθέτηση του Στρατηγικού Πλάνου Smart Defense;
«Είναι ανησυχητικό που μόνο 3 στο σύνολο κράτη μέλη του ΝΑΤΟ ξεπερνούν τον στόχο όσον αφορά τις παροχές για την ενίσχυση της άμυνας που κυμαίνεται στο 2%...υπονομεύετε η αρχή της σταθερότητας του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ έχει να κάνει με μοίρασμα. Οι Σύμμαχοι μοιράζονται το ρίσκο και τις ευθύνες όπως επίσης και τα προτερήματα ασφάλειας.»1
Στις παραπάνω γραμμές υπογραμμίζεται η ανάγκη υιοθέτησης μιας στρατηγικής η οποία θα είναι συμφέρουσα για τα κράτη μέλη (όσον αφορά στην σχέση κόστους – οφέλους). Το κόστος μετράται ως οι αμυντικές δαπάνες ενώ το όφελος είναι η απόδοση των οπλικών συστημάτων, η εμπειρία των στρατιωτικών διμοιριών και η αποτελεσματικότητά τους στο πεδίο της μάχης. Παρόλ αυτά, λόγω της οικονομικής αστάθειας η Ευρώπη είναι αβέβαιο ότι θα αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες. Οπότε η λύση δεν είναι στο να επενδύσουν περισσότερα, αλλά στο να επενδύσουν αποδοτικότερα.
Ανησυχητικές ήταν επίσης και οι δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα για το δίλημμα ασφαλείας που διακυβεύει το μέλλον του κόσμου μας:
«Μέχρι το 2015, η Κίνα θα έχει ξεπεράσει τους 8 μεγάλους συμμάχους του ΝΑΤΟ αθροιστικά. Η Ρωσία επίσης σκοπεύει να διπλασιάσει τα κονδύλια στην άμυνα από 3% σε 6% του ΑΕΠ της εντός των επομένων 10 χρόνων αυτό σαφώς μπορεί να μην είναι μια άμεση απειλή αλλά σίγουρα οι Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα αντικρίσουν αυτές τις αλλαγές αν δεν ενισχύσουν τις επενδύσεις τους στην άμυνα»2
Η αναφορά αυτή σκοπό έχει να τονίσει την ανάγκη που έχουν τα κράτη στο να ευθυγραμμίσουν τις πολιτικές τους προς τους στόχους του ΝΑΤΟ για μια Έξυπνη Άμυνα πριν αντικρύσουν τις συνέπειες ενός νέου διλήμματος ασφάλειας. Και οι δύο παραπάνω αναφορές του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, επισημάνουν την ανάγκη υιοθέτησης μιας στρατηγικής η οποία ουσιαστικά μπορεί να ονομαστεί ως κούρσα εξοπλισμού αμυντικής λογικής.
Η αποστολή στην Λιβύη απέδειξε ότι το ΝΑΤΟ έχει την ανάγκη κατοχής ισχυρής ναυτικής και αεροπορικής δύναμης, καθώς επίσης και τακτικού στρατού ο οποίος θα εξελίσσεται γρήγορα στο πεδίο της μάχης. Όσον αφορά τα μικρότερα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο. Επομένως δημιουργήθηκαν συστάδες μικρότερων κρατών, όπου θα συγκεντρώνονται οι διάφορες παροχές τους ανάλογα με τις δυνατότητές υπό την θεωρητική πλαισίωση της Έξυπνης Άμυνας (Smart Defense). Σημαντική είναι και η παρότρυνση των ισχυρότερων κρατών προς τα λιγότερο ισχυρά κράτη να υιοθετήσουν λογική ενίσχυσης του φορτίου ισχύος μέσω της επένδυσης στις αμυντικές δαπάνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, που παροτρύνουν το Ηνωμένο Βασίλειο στο να αποκτήσει ακόμα ένα αεροπλανοφόρο προς όφελος του ΝΑΤΟ.
Το πρόγραμμα ISAF στο Αφγανιστάν, το οποίο το ανέλαβε το ΝΑΤΟ από το 2003 έχει πετύχει μέσω της συνεργασίας και της ορθολογικής σχεδίασης αποδοτικά αποτελέσματα. Αυτή η ορθολογική σχεδίαση είναι η λογική της Έξυπνης Άμυνας: Διχοτόμηση του Αφγανιστάν σε κέντρα διοικήσεως από τα διάφορα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ κάτω από το φάσμα εκδημοκρατισμού και την προσπάθεια ισορρόπησης της έκρυθμης κατάστασης στην περιοχή.
Τέλος, τα αμυντικά συστήματα Iron Dome που χρησιμοποιούνται στο Ισραήλ έχουν γίνει επίκεντρο συζήτησης στο ΝΑΤΟ. Σκέπτονται να τα εγκαταστήσουν σε Ιράκ και Αφγανιστάν λαμβάνοντας υπόψη τόσο το πλεονέκτημα κόστους σε σχέση με τους Patriot (50 εκατομμύρια έναντι 170 εκατομμύρια) όσο και το πλεονέκτημα οφέλους (ποσοστό επιτυχίας 87% έναντι 70%).
Είναι φανερό ότι το ΝΑΤΟ εξελίσσεται. Προσπαθεί να προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας. Η οικονομική συρρίκνωση των διαφόρων κρατών οδηγεί σε εναλλακτικές μορφές στρατηγικών άμυνας και ασφάλειας. Σταθμίζοντας τις σχέσεις κόστους-οφέλους, υπό το πρίσμα της συνεργασίας των κρατών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και δια μέσω του αποτελεσματικού σχεδιασμού και εφαρμογής ενεργειών, επιδιώκεται η μεγιστοποίηση της ασφάλειας και η ανάδειξη του φορτίου ισχύος των οντοτήτων του ΝΑΤΟ.
1. Σύνοδος του Σικάγου- Μάιος του 2012 – Anders Fogh Rasmussen.
2. Σύνοδος του Σικάγου- Μάιος του 2012 – Anders Fogh Rasmussen.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου