Κατάληψη: Μία έννοια που έχει χάσει την νόημα και την αξία της

…..του Στέφανου Σίνου

   Κατάληψη. Μια λέξη που άλλοι αγάπησαν, άλλοι μίσησαν. Μία έννοια που έχει φέρει τα πάνω κάτω στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων, στην πολιτική τους ζωή, ακόμα και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Κάποιοι την αγάπησαν γιατί εξέφραζε τα πολιτικά τους «πιστεύω», την τάση επανάστασης που κρύβανε μέσα τους, τις αριστερές τους ή και ανεξάρτητες απόψεις. Την κάνανε «δική» τους γιατί χάνανε μάθημα (!), γιατί (ειδικά στο λύκειο) μπορούσανε να καθίσουν έξω από το σπίτι για έναν λόγο όλο το βράδυ, γύρω από την φωτιά που ανάψανε με την βοήθεια βιβλίων, καρεκλών και θρανίων του σχολείου ή του πανεπιστημίου και φυσικά και του αγαπημένου σε κάθε έφηβο και νέο, πια, αλκοόλ. Υπάρχει βέβαια και η άλλη όψη του νομίσματος. Αυτοί που δεν θέλουν την κατάληψη. Δεν την θέλουν γιατί έχουν διαφορετικές πολιτικές απόψεις, γιατί δεν θέλουν να χάσουν μαθήματα, γιατί έχουν άλλη άποψη για την έννοια «επανάσταση» και «κράτος». Αυτοί συνήθως παραμερίζονται, όχι για τις απόψεις τους αλλά από τον γενικό πανζουρλισμό της έκφρασης κάθε νέου «ας χάσουμε και λίγο μάθημα, ο Έλληνας μαθητής είναι ο πιο σκληρά εργαζόμενος». Σωστή η λάθος είναι μια άλλη συζήτηση.

Ας προχωρήσω όμως στο επίμαχο σημείο. Το νέο νομοσχέδιο για την Παιδεία. Έφερε θύελλα αντιδράσεων ανάμεσα στους άμεσα και έμμεσα σχετιζόμενους με αυτήν. Πολλοί θεώρησαν ή και πίστεψαν πως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και οι πρώτες λέξεις ήταν «Απεργία» για τους επαγγελματίες του χώρου και «Κατάληψη-Πορεία» για τους φοιτητές, μαθητές. Θα επικεντρωθώ στους δεύτερους και θα θέσω το εξής ερώτημα: Υπάρχει πραγματικά πρόβλημα; Και αν ναι είναι αυτές οι βέλτιστες λύσεις; Σ’ αυτό το σημείο έρχεται η διχόνοια. Η κατάληψη κάποτε έφερε την πτώση της χούντας. Έδειξε την δύναμή της σε ένα εθνικό πρόβλημα, το άλλαξε ριζικά και επιβραβεύτηκε. Τα τελευταία όμως χρόνια έχει χάσει το νόημα της. Οι καταλήψεις στα ανώτατα ιδρύματα γινόταν τιμής ένεκεν ή για λόγους όπως αντίδραση σε οτιδήποτε και φυσικά την «παράδοση» να γίνονται καταλήψεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Στο λύκειο φυσικά οι λόγοι που επικρατούσαν είναι «γιατί το κυλικείο δεν έχει coca-cola, γιατί στρόγγυλες και όχι τρίγωνες τυρόπιτες» και αραιά και που κάποιο πρόβλημα του σχολείου, σημαντικό μεν αλλά μαζί με τα συμφραζόμενα δεν του δινόταν η κατάλληλη σημασία. Να όμως που τώρα ήρθε το «πλήρωμα του χρόνου» .Κάτι πραγματικά σοβαρό συμβαίνει και η δύναμη της κατάληψης έχει πάει περίπατο. Και να όμως που τώρα όλοι επιμένουν στην κατάληψη, γιατί λέει είναι το μέσο του μαθητή για αντίδραση. Το κακό είναι όμως πως την κατάληψη αναλαμβάνουν οι γνωστές-άγνωστες αριστερές πανεπιστημιακές παρατάξεις με την δική τους αιώνια ξύλινη γλώσσα «αντίδραση- όχι στην πλουτοκρατία» κλπ κλπ. Λέξεις που τοποθετούν κάθε φορά σε κάθε περίσταση σχετική ή άσχετη. Βεβαίως όμως υπάρχουν και οι δεξιές παρατάξεις (θα βάλω και την ΠΑΣΠ εδώ, να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας) οι οποίες απλώς «χαϊδεύουν» τα αυτιά των μεγάλων, φέρονται λίγο έως πολύ «ύπουλα» στις συνελεύσεις και στην γενικότερη κατάσταση και ας είναι αυτές που έχουν την πλειοψηφία στον σύλλογο φοιτητών ως επί το πλείστον στις ελληνικές σχολές.

Προσωπικώς διαφωνώ με την κατάληψη για αυτόν τον λόγο κυρίως. Αλλά διαφωνώ επίσης και για τον τρόπο που επέλεξαν να αντιδράσουν οι φοιτητές. Μπορώ να αντιπαραθέσω τα επιχειρήματά τους και θα τα γράψω εδώ, κάτι που οι περισσότεροι δεν κάνουν, απλώς ωρύονται πως το νομοσχέδιο δεν είναι καλό και πρέπει να υπάρξει «λαϊκή αφύπνιση». Ωραία ως εδώ. Δηλαδή πρέπει να μείνει το παλαιό νομοσχέδιο; Αν όχι τι προτείνετε; Σ’ αυτό το σημείο επικρατεί σιωπή, και μάλιστα εδώ θα πρέπει να υπάρξει και η φοιτητική συνοχή. Οι φοιτητικοί σύλλογοι ανεξαρτήτου παρατάξεως πρέπει να συμφωνήσουν όλοι σαν ΑΕΙ και σαν ΤΕΙ, να προτείνουν τους προβληματισμούς τους, τα φλέγοντα θέματά τους και τέλος τις προτάσεις τους στο ίδιο το υπουργείο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ακουστούν αυτά τα λόγια. Φοιτητές είναι και οι φοιτητές έχουν πρόσβαση σχεδόν παντού, σε φοιτητικές εκδηλώσεις, ομιλίες, ημερίδες, διημερίδες και άλλα πολλά.

Κατά την ταπεινή μου άποψη σε γενικές γραμμές το νομοσχέδιο είναι καλό. Η κατάργηση του ασύλου είναι κάτι που έπρεπε εδώ και χρόνια να γίνει αν και είχε πολλά θετικά, αλλά τα αρνητικά τα ξεπερνούσαν. Δεν υπάρχει κατάργηση δημοκρατίας με την κατάργηση του ασύλου, γιατί για τους περισσότερους η λεγόμενη αυτή «δημοκρατία» ήταν ξέφρενα πάρτι μέσα στις σχολές, χρήση ναρκωτικών, και ασφάλεια για πολλούς από τις αστυνομικές αρχές για παρανομίες πολλών τύπων και πολλά πολλά άλλα.

Για την κατάργηση των παρατάξεων δεν έχω να πω πολλά. Επιτέλους. Πανεπιστήμιο και Κόμματα; Σε ποια χώρα σε ολόκληρο τον πλανήτη αυτόν υπάρχει μια τέτοια επικυρωμένη νομοθεσία; Οι κομματικοί έκοβαν και έραβαν καθημερινώς μέσα στις σχολές και μαζί με αυτό επικρατούσε και ασυδοσία των καθηγητών. Οι μελλοντική γενιά κυβέρνησης έχει σαν απώτερο σκοπό πάνω στην πιο δημιουργική περίοδο της ζωής της να διοργανώνει πάρτι, να προσελκύει ψηφοφόρους, με ανόητους τρόπους, να δημιουργεί ίντριγκες και διχόνοιες μέσα στους «ναούς» της μορφώσεως.

Όσο για τον νέο μοντέλο διοίκησης, με εξωπανεπιστημιακούς να λαμβάνουν να «σουλουπώσουν» το κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ, δεν βρίσκω κάτι κακό. Ιδίως στην διαχείριση των οικονομικών. Τα δυτικά συστήματα εκπαίδευσης δεν είχαν κάποιο πρόβλημα από αυτό μέτρο εδώ και δεκαετίες.

Εντατικοποίηση του ρυθμού σπουδών. Το γνωστό σε όλους μας ν+2. «Δεν υπάρχει χρόνος για να ασχοληθεί με κάτι άλλο», λένε. Πρέπει να δουλέψει σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς και να αναπτυχθεί γενικότερα σαν άτομο. Δεκτό. Στην Αμερική όμως προλαβαίνουν να δουλέψουν και να περάσουν όλα τα μαθήματα. Ο έλληνας φοιτητής δεν μπορεί; Δεν μπορεί να κατανέμει το χρόνο του ώστε να κάνει πολλά πράγματα με βάση ένα πρόγραμμα; Η εξεταστική του Σεπτεμβρίου δεν φτάνει για να καλύψει τυχόν κενά στις βαθμολογίες του; Δεν ήξερα πως για να κάνω και άλλα πράγματα, να ασχοληθώ με το σώμα ή το πνεύμα μου σε γενικότερο πλαίσιο, έπρεπε να τοποθετήσω στον εαυτό μου την ταμπέλα του αιώνιου φοιτητή…

Και φυσικά υπάρχει και το θέμα με την κατάργηση των πτυχίων όπου ο καθένας για να λάβει την «απαιτούμενη μόρφωση» για επαγγελματική σταδιοδρομία πρέπει να έχει σίγουρα μεταπτυχιακό και μάστερ. Είναι κάτι λυπηρό συμφωνώ. Αλλά μήπως εδώ και χρόνια γίνεται αυτό; Μήπως όντως χρειάζονταν αυτά για να «προοδεύσει» κάποιος; Απλώς τώρα επικυρώθηκε και από το νόμο. Δεν αμφισβητώ όμως πως είναι ένα μελανό σημείο του νέου νομοσχεδίου.

Τέλος η εμπλοκή επιχειρήσεων στην χρηματοδότηση των πανεπιστημίων είναι κάτι που συμβαίνει στον δυτικό κόσμο και πιστεύω πως μπορεί να βοηθήσει και εδώ. Θα δώσει ευκαιρίες, μια καλή εικόνα για το πανεπιστήμιο και σε πολλούς φοιτητές για την μετέπειτα πορεία τους. Βέβαια μπορεί να κοπεί η χρηματοδότηση σε περίπτωση που το πανεπιστήμιο και οι φοιτητές δεν ανταποκρίνονται στις επιδιώξεις της εταιρείας, αλλά αυτό είναι θέμα του πανεπιστημίου και των φοιτητών σε ανταπόκριση των υποχρεώσεών τους για να λάβουν και τα πλεονεκτήματα που θέλουν.

Σαν συμπέρασμα καταλήγω πως η κατάληψη πρέπει να ληφθεί ως το έσχατο μέτρο λύσης. Πρέπει να προτιμηθούν τρόποι που δεν θα έχουν ένα ακόμα κοινωνικό κόστος, γιατί και η κατάληψη επιβαρύνει την μέση ελληνική οικογένεια αφού θρέφει έναν φοιτητή που δεν σπουδάζει, παρατείνει τις σπουδές, την εξεταστική περίοδο και επιφέρει και άλλες συνέπειες. Ο αγώνας πρέπει να γίνεται και να υπάρχει, αλλά λύσεις θα δοθούν και με άλλα μέτρα. Ο Γκάντι ελευθέρωσε μια χώρα με την ειρήνη, από κει και πέρα όλα είναι δυνατά. Πρέπον είναι και οι φοιτητές να «πετάξουν» και τους προβοκάτορες έξω από τα πανεπιστήμια με όποιο κόστος έτσι ώστε να κυλίσει ομαλά η επανάσταση. Μερικοί κάθισαν μπροστά σε τανκ για τα πιστεύω τους, δεν νομίζω πως ένα ρόπαλο που σπάει τραπέζια και τζαμαρίες να συγκρίνεται με αυτό; Αν με καταλαβαίνετε …η έννοια της αυτοθυσίας έχει χαθεί βέβαια και αυτό είναι από λυπηρό έως και αποκρουστικό. Τα προβλήματα πρέπει να λυθούν από την ρίζα τους όπως και σε αυτήν την περίπτωση. Η περίπτωση της ελληνικής παιδείας όμως είναι μια συζήτηση μεγάλη και παραμετρική. Πρέπει να λάβουμε υπόψη πολλούς παράγοντες, αλλά αυτό εδώ είναι μόνο ένα άρθρο, δεν είναι βιβλίο.

Ο Στέφανος Σίνος είναι φοιτητής στο πανεπιστήμιο Μακεδονίας.