Το concept της δικαιοσύνης

.....του Λάζαρου Καραβασίλη

Πρόσφατα, έκανα με ένα φίλο μου μια συζήτηση σχετικά με την δικαιοσύνη και τι ακριβώς είναι, όπως και τι είναι δίκαιο. Πάνω σε αυτή τη συζήτηση έμαθα κάτι που δεν το ήξερα. Ότι στις φυλακές όσους έχουν κάνει εγκλήματα τύπου βιασμού ή παιδεραστίας,  ή τους «αυτοκτονούν» ή τους ξυλοφορτώνουν μέχρις εσχάτων. Την προηγούμενη εβδομάδα γίναμε όλοι μάρτυρες ενός ιστορικού γεγονότος πρωταγωνιστής του οποίου, ήταν ο επί 42 χρόνια δικτάτορας της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι. Οι αντικαθεστωτικοί όχι μόνο τον ξετρύπωσαν, κυριολεκτικά από το λαγούμι του, τον ξυλοκόπησαν, τον έβρισαν, τον έφτυσαν, τον πυροβόλησαν και… του έκαναν και άλλα… διάφορα.

Εδώ τίθενται κάποια καίρια ζητήματα. Ένα από αυτά είναι το ποίος καθορίζει τι είναι δίκαιο και αν το καθορίζει ξέρει και να το πράττει? Είναι το αίσθημα του λαού δίκαιο ή όχι και πολλά ερωτήματα τέτοιου τύπου που μπορούμε να γράψουμε βιβλία. Δεν είμαι φιλόσοφος, ούτε κανένας άλλος ειδικός σε θέματα δικαιοσύνης και εδώ πέρα απλά εκφέρω την άποψη μου σε αυτό το θέμα. Ότι γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις ας πούμε λαϊκής δικαιοσύνης, για μένα είναι δικαιοσύνη και θα το αναλύσω. Στο πρώτο παράδειγμα που ανέφερα, στην περίπτωση των παιδεραστών, έχουμε ένα περιστατικό, όπως το συμβάν με τους αλβανούς που βίασαν μια μητέρα μπροστά στα ίδια τα παιδιά της. Το σύστημα της δικαιοσύνης τους καταδίκασε σε φυλάκιση και σύμφωνα με δηλώσεις των ίδιων όταν βγουν θα ξανακάνουν τα ίδια. Εάν το αίσθημα δικαίου ενεργήσει, όπως ενήργησε και τις προηγούμενες φορές θα είναι σωστό και ηθικό η έστω δίκαιο? Ναι, θα είναι. Γιατί αυτοί οι «άνθρωποι» θα κάνουν τα ίδια ξανά και ξανά. Και θα οδηγηθούν στη φυλακή ξανά και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Φυσικά και οι φυλακισμένοι δεν είναι τα πλέον κατάλληλα άτομα για να απονέμουν δικαιοσύνη, αλλά κάνουν αυτό που θεωρείται από πολλούς σωστό.

Και πάμε στο άλλο παράδειγμα. Εδώ έχουμε μία κλασσική περίπτωση εκθρόνισης δικτάτορα, ο οποίος συνάντησε το πλήρωμα του χρόνου. Οι αντάρτες, οι οποίοι δεν είναι τίποτα άλλο από τον αγανακτισμένο λαό της Λιβύης βρήκε τον άλλοτε ισχυρό άντρα της χώρας, να προσπαθεί να ξεφύγει σαν λαγός σε εποχή κυνηγιού. Η συνέχεια είναι γνωστή σε όλους μας. Βλέποντας άλλα ιστορικά παραδείγματα ανάλογων περιπτώσεων ( Μουσολίνι, Τσαουσέσκου κ.α.) καταλήγουμε στο συμπέρασμα, πως σε τέτοιο είδος ανθρώπων η απλή τιμωρία που μπορεί να προσφέρει ένα δικαστήριο δεν είναι αρκετή για αντισταθμίσει τα εγκλήματα που διέπραξαν κατά των ίδιων των λαών τους.

Είναι αρκετοί αυτοί που θα πουν: «δεν γίνεται να αποδίδεται έτσι δικαιοσύνη» η «ποιός είναι αυτός που θα αποδώσει δικαιοσύνη» η θα γίνει λόγος και για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ίσως και να έχουν δίκιο. Από την άλλη αν ο λαός δεν καθορίζει τι είναι δίκαιο και τι δεν είναι, αν όχι εντελώς, εν μέρει τότε, αν δεν μπορεί να αποδώσει δικαιοσύνη όταν αυτό επιβάλλεται, τότε ποιος; Και όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, πιστεύω πως αυτές οι περιπτώσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως άνθρωποι. Έχουν χάσει αυτό το δικαίωμα. Συμφωνούν και οι οικογένειες των 1200 θυμάτων που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στη Λιβύη σε μια τάφρο.